De Naobere va Viele

geschied- en heemkundekring van Vijlen

De Naobere

Welkom op de website van geschied- en heemkundekring 'De Naobere va Viele'!

Het doel van onze vereniging is...

Het verzamelen en uitdragen van kennis over de geschiedenis en heemkundige zaken in en om Vijlen.

Wij zijn continu op zoek naar informatie over Vijlen en onze mooie omgeving. Dit kunnen verhalen, foto's, voorwerpen en andere documenten zijn. Iets nieuws te delen, laat het ons dan weten. Onze contactgegevens zijn op deze site onder 'Contact' te vinden.

Via onze website willen wij informeren over onze jaarlijkse activiteiten en is belangrijke informatie over onze vereniging te vinden.

Vijlen door de jaren

Klik op bovenstaande foto van de Abdij van Burtscheid om het overzicht van Vijlen door de jaren heen te downloaden.

Lidmaatschap

Wil je lid worden van De Naobere va Viele? Dat kan!

Download via onderstaande knop het aanmeldformulier.

ook Naober worden

Beleidsplan

Benieuwd naar ons beleid voor de komende 5 jaar?

Kijk dan in ons beleidsplan via onderstaande knop.

ons beleidsplan

Actualiteiten

Lezing over Water voor de Romeinse stad

Wanneer: vrijdag 25 april 2025 om 20.00 uur
Waar: café-restaurant Bergzicht, Vijlenberg 55, 6294AR Vijlen

In samenwerking met de geschied- en heemkundekring ‘De Naobere va Viele’ organiseert de Kring Valkenburg en Heuvelland van het LGOG een lezing door dr. Gemma Jansen over Water voor de Romeinse stad.

De Romeinen transporteerden vers bronwater naar hun steden. Vaak legden ze hiervoor lange gemetselde leidingen aan, waarin het water van een hoger gelegen bron door middel van de zwaartekracht naar een lagergelegen stad stroomde. In het hele Romeinse rijk zijn honderden van zulke leidingen teruggevonden.

Het is interessant om te bekijken hoe een dergelijke leiding gebouwd werd. Hoe zag de bouwplaats eruit? Hoe kwamen de verschillende materialen op de juiste tijd op de juiste plaats? Welke mensen waren op de bouwplaats aanwezig? De archeologische resten, die nu in verlaten valleien liggen, zullen tijdens de lezing tot leven komen: het kappen van de stenen is als het ware te horen, net als het gebalk van de ezels en het zingen van de werkmannen ...

Gemma Jansen deed jaren archeologisch onderzoek naar vier grote leidingen die de Romeinse metropool Efese (Turkije) van water voorzagen. De bouwplaats wordt gereconstrueerd aan de hand van deze waterleidingen. Maar ook de 90 km lange leiding, die water vanuit de Eifel naar het Romeinse Keulen bracht, komt uitgebreid aan bod.

Dr. Gemma Jansen is archeoloog en zelfstandig onderzoekster. Ze is gespecialiseerd in Romeinse watervoorziening.

De lezing is ook toegankelijk voor niet leden. Entrée vrije gave.

Losstaand van de lezing zal op deze avond het recent verschenen boek ‘De Landen van Overmaas in de achttiende eeuw’ van Lambert Jacobs en Kees Schaapveld aangeschaft kunnen worden.

Fotomiddag van de Naobere va Viele op zaterdag 25 januari

Op zaterdag 25 januari a.s. organiseert de fotowerkgroep van geschied- en heemkundekring de Naobere va Viele een fotomiddag in de zaal van Durpshoes A gen Koel, Vijlenberg 151 in Vijlen. Bezoekers zijn welkom vanaf 13:30. Om precies 14.00 uur start de presentatie van foto’s en video’s met als thema’s: de geschiedenis van CV de Schnapsnaze en het bouwen van carnavalswagens door de familie Niks.

In de laatste maanden van 1947 werd in Vijlen al aan het vieren van carnaval gedacht. De start was verre van vlekkeloos. Kapelaan Huynen sprak zich in een preek negatief uit over carnaval met als gevolg dat de prins zich terugtrok. Hoe het toch nog allemaal goed kwam met carnaval in Vijlen wordt aan de hand van foto’s verteld door John Hamers en Guus Laschet, leden van de fotowerkgroep.

Mia en Leo Niks ontmoeten elkaar rond 1960. Als carnavalsliefhebbers kwamen ze op het idee om zelf een carnavalswagen te bouwen. Eerst alleen tijdens carnaval later gedurende het hele jaar. Naast carnavalswagens werden vervolgens ook praalwagens gebouwd die gehuurd konden worden voor allerlei parades. Tegenwoordig staan in hun loods in Eygelshoven zo’n 60 wagens gestald. Arthur Delnoy, lid van de fotowerkgroep, neemt ons via foto’s en video’s mee in hoe het allemaal begon en uitgroeide tot een succesvol internationaal bedrijf.

Wij hopen, dat deze onderwerpen voor veel mensen een aanleiding zijn om een bezoek te brengen aan deze fotomiddag. Natuurlijk is er ook weer gelegenheid om uw oude foto’s te laten scannen, zodat ze bewaard blijven in ons archief. De leden van de fotowerkgroep verheugen zich op uw komst.

De maand oktober staat in het teken van Beleef Cittaslow.

Samen met andere Citta slow ambassadeurs worden er wel 140 activiteiten georganiseerd deze maand, om actief aan deel te nemen, te bezoeken en te beleven!

Bij de Naobere kun je bijvoorbeeld komen kijken bij het Bakkes op de stook/bak dag op 19 oktober. Kom kijken hoe wij onze prachtig gerenoveerde bakoven opstoken en proef een stukje heerlijke Limburgse vers gebakken vlaai.

Meer informatie en alle activiteiten zijn te vinden op hun website.

De Prehistorische vuursteenmijnen – van Rijckholt - St. Geertruid

Aan de uitnodiging voor de excursie naar de Prehistorische vuursteenmijnen te Rijckholt georganiseerd door de Naobere va Viele op zondag 25 mei namen vijfentwintig Naobere deel.

Onder leiding van Funs Horbach, die ook erg betrokken was bij de opgravingen, en Joep Orbons werd het een interessante rondleiding door de vuursteenmijnen. Hieronder een beknopte weergave van de geschiedenis van de Prehistorische vuursteenmijnen te Rijckholt - St. Geertruid.

De kwaliteit van de vuursteen was van groot belang voor de exploitatie voor grote delen van prehistorisch zuidelijk Europa.

Tijdens een treinreis van Luik naar Maastricht in 1881 ontdekte de archeoloog, Marcel De Puydt [1855-1940] dat het landschap grote overeenkomsten vertoonden met een aantal vindplaatsen van prehistorische materialen in de provincie Luik en Namen. Hij vond op de velden een aantal stukken vuursteen die door mensenhanden bewerkt waren. In 1887 ontdekte hij in het bos een groeve, een ovaal komvormig terrein dat een dikke laag vuursteen bevatte, hij noemde dit terrein “Grand Atelier De Puydt”. Er werden bewerkte voorwerpen van vuursteen gevonden die door mensen handen waren gemaakt. Op foto 2 zie je een slagsteen die men gebruikte om van een stuk vuursteen een spitshak of bijlhak te maken. Deze werden in de groeves gebruikt om vuursteen los te kappen.

Op foto 3 zie je werktuigen die gemaakt werden van de vuursteen, schrabber werd gebruikt om het vel van een dier los te snijden, en enkele gebruiksvoorwerpen zoals houweel en bijl.

In 1924 kwam er belangstelling van Professor van Giffen van de universiteit van Groningen over de prehistorische vondsten rondom het Savelsbos en “de Schone Grub” een droogdal nabij de vuursteenmijn, en werden er vele prehistorische voorwerpen van vuursteen gevonden.

Pas in 1964 werd het onderzoek voortgezet door professor Waterbolk ook verbonden aan de universiteit van Groningen. Tijdens het graven van een proefsleuf stuitte hij op enkele ondiepe nissen. Dit konden mogelijk mijnschachten zijn, daarom werd besloten om dwars door het gebied een verkenningsgang te maken en om van daaruit de gangenstelsels te onderzoeken.

Er werd een groep vrijwilligers van de Limburgse Afdeling van de Nederlandse Geologie vereniging geformeerd waarvan enkele leden mijnkundige ervaring hadden opgedaan in de kolenmijnen van Limburg. Onder leiding van Werner Felder en zijn broer Sjeuf werd er na alle benodigde vergunningen een verkenningsgang gegraven waarbij geheel of gedeeltelijke mijnen werden uitgegraven.

Dit vond plaats gedurende de periode 1964-1972. Zie foto 4, 5 en 6.

Door de brede publieke belangstelling ging men in plaats van zaterdag, werken in de nacht van vrijdag op zaterdag, dit gebeurde van vrijdagavond om 19.00 uur tot zaterdagmorgen 04.00 uur waarbij de vele vrijwilligers ook nog hun gewone werk hadden.

Na 1972 werd de verkenningsgang versterkt en verbreed met betonblokken om zo de prehistorische vuurmijn toegankelijk te maken voor het publiek. Hoe dit allemaal verliep is te lezen op de site van vuursteenmijn.nl

Sinds 2017 toen Staatsbosbeheer de mijn wilde sluiten voor het publiek kwam de Stichting ir. D.C. van Schaik in actie. Deze stichting zag het grote historische belang van het eerste industriële monument van Nederland en nam de exploitatie van Staatsbosbeheer over.

Tot vandaag worden er door de vele enthousiaste vrijwilligers nog steeds excursies gegeven.

Foto’s: Arthur Delnoij

Bron: Funs Horbach

Bron: site vuursteenmijn.nl

Bron: Boek de Prehistorische Vuursteenmijnen van Rijckolt – St. Geertruid.

Meer bekijken

Verhalen en schrijvers gezocht

Voor het volgende jaarboek van de Naobere va Viele, de heemkunde kring van Vijlen, zijn wij weer op zoek naar schrijvers en boeiende verhalen. Heb je altijd al eens een bijzondere stukje geschiedenis van een gebeurtenis, je vereniging of een bijzondere plek in Vijlen of het verhaal van een familielid, buurman of kennis aan het papier willen toevertrouwen dan is dit daarvoor de gelegenheid. Meld je bij ons. Ken je leuke verhalen, maar ben je zelf niet zo'n schrijver of lijkt het je juist leuk om iets te schrijven, maar weet je niet zo goed waarover? Ook dan horen we graag van je en helpen we je op weg. Stuur een email naar wiel.felder@naobereviele.nl

De redactie van d'r Naober

Ledenvergadering en Lezing Lang zullen we leven, “ein laeve lank in Limburg”

Zoals gebruikelijk organiseren wij een lezing, aansluitend aan onze jaarlijkse algemene ledenvergadering. Dit vindt plaats op zondag 21 april in de zaal van restaurant Bergzicht in Vijlen en de lezing zal om 15.00 uur starten. Onze ledenvergadering zal beginnen om 13:30 uur en is toegankelijk voor alle leden van de Naobere.

De lezing is gratis toegankelijk voor iedereen, ook voor niet-leden.

Via de lezing (in dialect) ‘Lang zullen we leven; ein laeve lank in Limburg’ neemt Annie Schreuders - Derks van Volkskundig bureau NostalNu u mee op reis door anderhalve eeuw Limburgse cultuurgeschiedenis. Een reis die vele haltes kent, van geboorte tot overlijden, met aandacht voor religie, kleedgedrag, eet en drinkcultuur en wooncultuur. Daarbij wordt in het bijzonder aandacht besteed aan de positie van de vrouw en aan de religieuze beleving als onderdeel van onze volkscultuur. Volksmensen hadden meer vertrouwen in de heiligen dan in God zelf. Elke heilige had wel één of meer specialiteiten en werd bijna als familielid ter verantwoording geroepen bij calamiteiten. De gelovige mens kon zo te pas en te onpas wel ergens, in die hele Santenkraam, soelaas vinden. Aan de hand van de levenslijn van geboorte tot begrafenis en rouw wordt inzicht gegeven in de geloofswereld van ons en onze voorouders en het ‘theater’ en “de sjoane sjien” rond rituelen en tradities.

Aangezien de lezing van Annie Schreuders niet is doorgegaan ivm ziekte zal deze op 23 november worden ingehaald!

Uitslag Rabo ClubSupport 2023

Ook dit jaar hebben de Naobere va Viele weer meegedaan met Rabo ClubSupport van de Rabobank. Dit jaar willen we deze bijdrage gebruiken voor het uitvoeren van een aantal onderhoudswerkzaamheden aan ons Bakkes i ge Pannes.

Het resultaat mag er wezen! We hebben veel stemmen ontvangen en daarom mochten we deze week een cheque van Mireille Schreurs van de Rabobank in ontvangst nemen, ter waarde van ruim 830 euro !!

Iedereen die op ons gestemd heeft, va hatste bedankt!

De laatste wandeling van de werkgroep Toponiemen

De laatste wandeling van onze werkgroep Toponiemen staat op de site. Deze wandeling start niet bij de kerk in Vijlen, maar op de parkeerplaats van Restaurant Buitenlust. De wandeling loopt door het mooie gebied rondom Cottessen.

De wandeling staat bij de andere vier wandelingen en is te vinden bij het kopje 'Werkgroepen' op de pagina van de toponiemenwerkgroep.

Veel plezier bij deze wandeling door het vijf sterren landschap rondom Cottessen.

D'r Naobereshop

Als Noabere zijn we zeer in de nopjes met het mooie toegangsbord dat al enige tijd staat te pronken bij de buurtwinkel van Leonda en Henk Houben.

Het bord is ontworpen en gemaakt door hun (schoon)broer en dorpsgenoot Leon Houben, die zich qua juiste zegswijze en spelling van het Vijlens dialect heeft laten adviseren door Wiesie Klein van onze werkgroep Vielender plat.

De Noabere va Viele zijn ambassadeur van Cittaslow

Onlangs werden wij als Heemkundevereniging door de gemeente Vaals gevraagd of we er voor voelden om Cittaslow ambassadeur te worden. Aangezien het Cittaslow gedachtengoed overlapt met het doel van een heemkundevereniging, hebben we als Noabere va Viele na enig onderling overleg in het bestuur en het doorlopen van een audit vanmorgen officieel het Cittaslow ambassadeurschap met oorkonde en vlag van de Burgemeester van de gemeente Vaals mogen ontvangen.

Wat houdt een lidmaatschap in?
De gemeente Vaals is dit jaar 10 jaar Cittaslow. Kort nadat ze het keurmerk in 2011 hebben ontvangen is het Cittaslow Genootschap in het leven geroepen. Deze groep bestaat uit ondernemers die de Cittaslow waarden zoals cultuurhistorie, landschap, duurzaamheid, sociale cohesie, etc. hoog in het vaandel hebben. Sinds dit jaar heet het netwerk niet meer het Cittaslow Genootschap maar is iedereen een Cittaslow ambassadeur geworden. Als ambassadeur sta je voor het uitvoeren en verspreiden van het Cittaslow gedachtegoed, en dat doen de ambassadeurs, één voor één allemaal in hun dagelijkse persoonlijke en werkzame leven. Als Heemkundevereniging zorgen wij ervoor dat er aandacht is voor de (cultuur)historie, houden we ons dialect in stand en hebben we aandacht voor sociale cohesie en het landschap om Vijlen heen.
We worden opgenomen in de lijst van ambassadeurs, en deze lijst wordt op de website van de gemeente Vaals aangevuld. Het idee is dat de ambassadeurs elkaar vinden en gezamenlijk ideeën uitwisselen en/of van elkaars expertisen leren en gebruik kunnen maken. De gemeente faciliteert waar ze kan maar het is een netwerk dat door de leden gedragen wordt. Bij het netwerk zijn horecagelegenheden, een camping, Wijdomein, stichtingen maar bv. ook een massagepraktijk aangesloten. Wij, de leden van het netwerk, bepalen zelf hoe we samen willen werken.

Uiteindelijk wil de gemeente ons graag in contact brengen met de ambassadeurs van de Lijn 50 gemeenten en ook op landelijk niveau. Één keer per jaar vindt er namelijk een Nederlandse Cittaslowdag plaats, telkens weer in een andere Cittaslow gemeente. De ambassadeurs, raadsleden, collegeleden komen dan bij elkaar om hun collega’s uit andere gemeenten te leren kennen. Hieruit kunnen hele mooie dingen ontstaan.

Willen jullie meer over Cittaslow weten kijk dan op: https://www.vaals.nl/ondernemers/toelatingscriteria-cittaslow-ambassadeurs of https://www.cittaslow-nederland.nl/
Als Noabere dragen wij graag ons steentje bij aan de bewustwording over de kwaliteit van een ‘goed & slow’ leven (door bijvoorbeeld zelf brood en vlaam te bakken in een eeuwenoud Bakkes, dialectles te geven of excursies te organiseren) of zoals de romeinen vroeger zeiden festina lente cauta fac omnia mente (Haast je langzaam, maar doe alles behoedzaam).